Actualidad


Eduardo Pondal no Grupo ILLA
A Coruña

El 8 de marzo de 1917 fallece Eduardo María González-Pondal Abente, autor del poema “Os pinos” que conformará, junto con la partitura musical de Pascual Veiga, el himno gallego.


Eduardo Pondal nació el 6 de febrero de 1835 en la “pequena Ponteceso”, en el seno de una familia fidalga, y falleció en la ciudad de A Coruña el 8 de marzo de 1917. Con Rosalía de Castro y Curros Enríquez, forman el tridente de las máximas figuras del Rexurdimento. Eduardo Pondal, el Bardo, relacionó Galiza con un hipotético pasado celta y accedió, a través de Murguía, a los poemas ossiánicos de James Macpherson.

 

El profesor y miembro del Grupo ILLA Manuel Ferreiro centró gran parte de sus investigaciones en la figura y obra de este escritor, en el ámbito de la crítica textual y del estudio de la lengua literaria. Por mencionar algunos de sus trabajos, publica, en cuatro volúmenes, la edición crítica de la obra completa en gallego de Eduardo Pondal, que incluye el poema Os Eoas, elemento axial de la obsesión creativa de el Bardo por construir un poema épico que funcionara como referencia fundacional para la “nueva” literatura gallega que estaba resurgiendo, con una función parecida a la ejercida por Os Lusíadas en la literatura portuguesa. Manuel Ferreiro también analiza exhaustivamente el proceso de creación del texto hímnico “Os Pinos” en la obra De Breogán aos Pinos. O texto do Himno Galego (1996), en el que descubre las claves de su aparición y estudia con rigor el proceso de degradación textual que ha sufrido el Himno desde su creación (1890) hasta 1984, año de promulgación de la Lei de Símbolos do Parlamento Galego. 

 

Libros

Manuel Ferreiro, O Himno Galego. Documentos Históricos (1890-1907), A Coruña, UDC/USC/UVI, 2007 [ISBN 978-84-9749-271-3].

Manuel Ferreiro, De Breogán aos Pinos. O texto do Himno Galego, Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 2007 (1996, 1ª ed; 1997, 2ª ed.; 1997, 3º ed.), 112 pp. [ISBN 978-84-8487-132-0].

Manuel Ferreiro (ed.), Eduardo Pondal: Poesía Galega Completa. IV. Os Eoas. Ed. crítica, Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 2005, 660 pp. [ISBN 84-7824-477-8].

Manuel Ferreiro (ed.), Eduardo Pondal: Poesía Galega Completa. III. Poemas Manuscritos. Ed. crítica, Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 2002, 596 pp. [ISBN 84-7824-406-9].

Manuel Ferreiro (ed.), Eduardo Pondal: Poesía Galega Completa. II. Poemas Impresos. Ed. crítica, Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 2001, 335 pp. [ISBN 84-7824-144-2].

Manuel Ferreiro (ed.), Eduardo Pondal: Poesía Galega Completa. I. Queixumes dos Pinos. Ed. crítica, Santiago de Compostela, Sotelo Blanco, 1995, 326 pp. [ISBN 84-7824-144-2].

Manuel Ferreiro, Pondal: Do dandysmo á loucura (Biografia e correspondéncia), Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1991, 304 pp. [ISBN 84-87847-02-1].

 

Capítulos de libros

Manuel Ferreiro, "Eduardo Pondal á procura do «verbo sublimado». Arredor das re-escrituras pondalianas ", en Sanchez Rei, Xosé Manuel (ed.): Modelos de lingua e compromiso, A Coruña, Baía Edicións, 2014, pp. 163-184 [ISBN 978-84-995-149-2].

Manuel Ferreiro, "De Anacreonte a Pondal: un novo poema", en Riquer, Isabel de / Losada, Elena / González, Helena (eds.): Professor Basilio Losada Castro: ensinar a pensar con liberdade e risco, Barcelona, Universitat de Barcelona, 2000, pp. 376-386 [ISBN 84-475-2486-6].

Manuel Ferreiro, "«Terra verde»: un poema inédito de Eduardo Pondal", en Álvarez, Rosario / Vilavedra, Dolores (coords.): Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó Profesor Xesús Alonso Montero, II, Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 1999, pp. 509-527 [ISBN 84-8121-807-3 ].

Manuel Ferreiro, "Eduardo Pondal: poesiia i rodina / Eduardo Pondal: Poesía e Patria", en Elena Zernova: Antologuiia galisiiskoy literaturi / Antoloxía da Literatura Galega. XIV. Eduardo Pondal, San Petersburgo, Universidade de San Petersburgo / Centro de Estudos Galegos, 2009, pp. 6-31 [ISBN 978-5-288-05006-0].

Manuel Ferreiro, "Os carballos pondalianos. Sobre «Fillo cativo da gandra»", en Rodríguez, José Luís (coord.): Estudos dedicados a Ricardo Carvalho Calero, Santiago de Compostela, Parlamento de Galicia / Universidade de Santiago de Compostela, 2000, pp. 235-254 [ISBN 84-8121-828-6 ].

 

Artículos en revistas

Freixeiro Mato, Xosé Ramón, "A lingua tiveran por lingua d'escravos. O autoodio como concepto sociolingüístico", Estudos de lingüística galega, 6, Santiago de Compostela, 2014, pp. 117-137 [ISSN 1889-2566] [ISSN Dixital 1989-578X] [DOI http://dx.doi.org/10.15304/elg.6.1841].

 

Manuel Ferreiro, "A investigación sobre Pondal e o achamento d’«Os Eoas». Memoria persoal dunha pesquisa", Grial, XLIV, 171, Vigo, 2006, pp. 38-49.

Manuel Ferreiro / López, Teresa, "Pondal publicou un adianto do que foron Os Eoas no 1857", A Nosa Terra, 338, Vigo, A Nosa Terra, 1988, pp. 16-16 [ISSN 0213-3105].

Manuel Ferreiro, "Breve achegamento á biografia de Pondal", A Nosa Terra, Extra (Eduardo Pondal: Home libre, libre terra), 7, Vigo, A Nosa Terra, 1986, pp. 5-8 [ISSN 0213-3105].

López, Teresa, "¿Nas orixes do neotrobadorismo? Notas sobre o “Canto do vigía” de Eduardo Pondal", Grial, 132, 1996, pp. 491-501.

Manuel Ferreiro, "Nova contribución ao córpus literário de Eduardo Pondal: dezanove poemas e unha novela", A Nosa Terra, Extra (Eduardo Pondal: Home libre, libre terra), 7, Vigo, A Nosa Terra, 1986, pp. 65-80 [ISSN 0213-3105].

Manuel Ferreiro, "La (re)construcción de la Patria Gallega desde la poesía: Eduardo Pondal", Revolución y Cultura, 1/2008, La Habana (Cuba), Ministerio de Cultura, 2008, pp. 18-24 [ISSN 0864-1315].

Manuel Ferreiro, "A lingua pondaliana e a formación do estándar literario galego", Cadernos de Lingua, 4, Real Academia Galega, 1991, pp. 49-70 [ISSN 1130-5924].

 

 

Comunicaciones en congresos

Manuel Ferreiro, "O proceso de corrección lingüística en Eduardo Pondal ", en I Simposio Pondaliano (Ponteceso, 9-14 outubro 1995), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "A outra lírica pondaliana e a aparición d'Os Eoas", en VI Simposio Pondaliano (Ponteceso, 3-31 outubro 2000), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Vinte anos de investigación arredor de Eduardo Pondal", en XII Simposio Pondaliano (Ponteceso, 3-31 outubro 2006), Consellaría de Presidencia / Secretaría Xeral de Política Lingüística, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Eduardo Pondal na constitución dunha lingua literaria e culta", en XI Simposio Pondaliano (Ponteceso, 4 outubro - 3 novembro 2005), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Eduardo Pondal: o poeta e a obra", en X Simposio Pondaliano (Ponteceso, 5 outubro - 2 novembro 2004), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "A nova imaxe poética de Pondal", en VIII Simposio Pondaliano (Ponteceso, 1-29 outubro 2002), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Xénero e número en Pondal: o feminino plural", en V Simposio Pondaliano (Ponteceso, 5 outubro - 6 novembro 1999), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Persoeiros de Bergantiños: Sobre Eduardo Pondal", en IV Simposio Pondaliano (Ponteceso, 1-31 outubro 1998), A. C. Monte Branco, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Pondal ‘ao estilo’ de Joan Zorro: A primeira cantiga neotrobadoresca galega", en Congreso O Mar das Cantigas (Illa de San Simón, 21-23 de maio de 1998), Consellería de Cultura, Comunicación Social e Turismo, Dirección Xeral de Promoción Cultural, Xunta de Galicia, Pontevedra. Publicado en Congreso O Mar das Cantigas, Xunta de Galicia, 1997, pp. 213-234 [ISBN 84-453-2310-5].

Manuel Ferreiro, "A obra pondaliana non recompilada", en XIV Simposio Pondaliano (Ponteceso, 2-30 novembro 2010), Fundación Eduardo Pondal, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "De Pondal para Curros: apostilas a tres poemas éditos e un poema inédito de 1914", en I Congreso Internacional Curros Enríquez e o seu Tempo (Celanova, do 13 ó 15 de setembro), Consello da Cultura Galega / Concello de Celanova, Celanova. Publicado en Alonso Montero, X. / Monteagudo, H. / Tajes Marcote, B. (eds.): Actas do I Congreso Internacional “Curros Enríquez e o seu Tempo”, Consello da Cultura Galega, 2004, pp. 66-83 [ISBN 84-95415-79-8].].

Manuel Ferreiro, "Perfil biográfico de Pondal", en XVIII Simposio Pondaliano (Ponteceso, 1-29 novembro 2014), Fundación Eduardo Pondal, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "Novos aspectos biográficos de Eduardo Pondal", en XIII Simposio Pondaliano (13-20 decembro 2008), Fundación Eduardo Pondal, Ponteceso.

Manuel Ferreiro, "A escolla lingüística de Pondal no contexto do Rexurdimento", en XVI Simposio Pondaliano (Ponteceso, 2-30 outubro 2012), Fundación Eduardo Pondal, Ponteceso.

Manuel Ferreiro / Dobarro, X. M. , "Pondal narrador", A Nosa Terra, 284, Vigo, 1986, pp. 16-16 [ISSN 0213-3105].

Manuel Ferreiro, "Pondal e os «Queixumes»", La Voz de Galicia, A Coruña, 2002, pp. 31-31.